JavaScript Değişkenler: var, let ve const Kullanımı ve Farkları

JavaScript’te değişkenler, veri saklamak ve bu verilere program boyunca erişmek için kullanılır. var, let ve const anahtar kelimeleriyle değişken tanımlanabilir; ancak her birinin kapsamı (scope), yeniden atanabilirliği (reassignment) ve kullanım amacı farklıdır.

1. var – Eski ama hâlâ desteklenen

• Fonksiyon kapsamına (function scope) sahiptir.
• Tekrar tanımlanabilir ve yeniden değer atanabilir.
• ES6 öncesinde yaygın olarak kullanılıyordu.

2. let – Modern ve güvenli kullanım

• Blok kapsamına (block scope) sahiptir. if, for gibi bloklar içinde çalışır.
• Tekrar tanımlanamaz ama yeniden değer atanabilir.
• var’a göre daha kararlı ve önerilen yöntemdir.

3. const – Sabit değerler için

Dizi ve nesne türlerinde içerik değiştirilebilir ama değişkenin kendisi tekrar atanamaz.

Tanımlandıktan sonra değeri değiştirilemez.

Blok kapsamlıdır (let gibidir).

var ile Değişken Tanımlama

JavaScript’in ilk sürümlerinde sadece var anahtar kelimesi vardı. var ile tanımlanan değişkenler fonksiyon scoped’dur, yani sadece tanımlandığı fonksiyon içinde geçerlidir. Fonksiyon dışında tanımlandığında ise global scope’a sahip olur. var ile tanımlanan değişkenler hoisting (yukarı taşınma) özelliğine sahiptir; bu yüzden tanımlamadan önce bile kullanılabilirler ancak değeri undefined olur.

Örnek:

var isim = "Furkan";
console.log(isim); // Çıktı: Furkan

let ile Değişken Tanımlama

ES6 (ECMAScript 2015) ile gelen let, blok scoped (küme kapsamlı) değişken tanımlamaya izin verir. Bu, değişkenin sadece tanımlandığı {} blok içinde geçerli olduğu anlamına gelir. Ayrıca, let ile tanımlanan değişkenler hoisting’e uğrasa da, tanımlanmadan önce kullanmaya çalışırsanız hata verir (Temporal Dead Zone).

Örnek:

let yas = 25;
if (yas > 18) {
  let mesaj = "Reşitsiniz";
  console.log(mesaj); // Çıktı: Reşitsiniz
}
// console.log(mesaj); // Hata: mesaj tanımlı değil

const ile Değişken Tanımlama

const da ES6 ile gelen bir diğer değişken tanımlama yöntemidir ve sabit değişkenler için kullanılır. Yani bir const değişkeni tanımladıktan sonra değerini değiştiremezsiniz. Tıpkı let gibi blok scoped’dur. Ancak sabit değişkenin içeriği (örneğin bir obje veya dizi) değiştirilebilir; sadece değişkenin kendisi yeniden atanamaz.

Örnek:

const PI = 3.14;
console.log(PI); // Çıktı: 3.14
// PI = 3.1415; // Hata: Atama yapılamaz

var, let ve const Arasındaki Temel Farklar

Sonuç

JavaScript’te günümüzde let ve const kullanımı önerilir. var eski kodlarda görülse de, modern projelerde blok kapsamlı ve hata yönetimi açısından daha güvenli olan let ve const tercih edilir. Değişmeyen değerler için const, değişken değerler için ise let kullanmak en iyi uygulamadır.