JavaScript programlamada koşul ifadeleri (conditional statements), programın farklı durumlara göre farklı yollar izlemesini sağlar. Gerçek hayatta nasıl ki karar verirken “Eğer hava güzelse dışarı çıkarım, değilse evde kalırım” diyorsak; programlama dünyasında da benzer şekilde şartları kontrol etmek için koşul yapıları kullanırız.

JavaScript’te koşul ifadeleri sayesinde programlarımız akıllı hale gelir, farklı koşullara esnek şekilde yanıt verebilir. Bu yazıda if-else ve switch yapılarını kapsamlı şekilde ele alacağız.

if-else Koşul Yapısı

if-else, JavaScript’in en temel ve en çok kullanılan koşul yapısıdır. Belirli bir şartın doğru olup olmadığını kontrol eder ve bu sonuca göre farklı kodları çalıştırır.

Temel Sözdizimi:

if (koşul) {
    // koşul doğruysa bu kod çalışır
} else {
    // koşul yanlışsa bu kod çalışır
}

Basit Örnek:

let yas = 18;

if (yas >= 18) {
    console.log("Reşitsiniz.");
} else {
    console.log("Reşit değilsiniz.");
}

else if ile Birden Fazla Şart Kontrolü

Birden fazla koşul kontrol etmek için else if blokları kullanılır:

let not = 75;

if (not >= 90) {
    console.log("Pekiyi");
} else if (not >= 70) {
    console.log("İyi");
} else if (not >= 50) {
    console.log("Orta");
} else {
    console.log("Başarısız");
}

Bu yapıda, koşullar yukarıdan aşağıya sırayla kontrol edilir. İlk doğru olan koşulda durur ve altındaki bloklar çalışmaz.

İç İçe (Nested) if Kullanımı

Bazı durumlarda bir koşulun içinde başka koşullar kontrol edilmek istenebilir:

let hava = "güneşli";
let sicaklik = 30;

if (hava == "güneşli") {
    if (sicaklik > 25) {
        console.log("Denize gidebilirsiniz.");
    } else {
        console.log("Dışarı çıkabilirsiniz ama biraz serin.");
    }
}

switch Koşul Yapısı

switch ifadesi, bir değişkenin farklı sabit değerlere sahip olmasına göre seçim yapmak için kullanılır. Özellikle çok sayıda else if bloğu yerine daha temiz ve okunabilir bir yapı sağlar.

switch Sözdizimi:

switch (değişken) {
    case değer1:
        // değer1 eşleşirse çalışacak kod
        break;
    case değer2:
        // değer2 eşleşirse çalışacak kod
        break;
    default:
        // hiçbir değer eşleşmezse çalışacak kod
}

switch Örneği:

let gun = 5;

switch (gun) {
    case 1:
        console.log("Pazartesi");
        break;
    case 2:
        console.log("Salı");
        break;
    case 3:
        console.log("Çarşamba");
        break;
    case 4:
        console.log("Perşembe");
        break;
    case 5:
        console.log("Cuma");
        break;
    default:
        console.log("Hafta sonu");
}

Burada, gun değişkeni 5 olduğu için “Cuma” yazısı konsola yazdırılacaktır. break komutu, eşleşme bulunduğunda diğer case bloklarının çalışmasını engeller.

switch İçin Bir İpucu:

switch sadece sabit değerleri kontrol eder. Karmaşık koşullarda if-else kullanmak daha uygundur.

if-else ile switch Arasındaki Temel Farklar

Koşul İfadelerinde Yaygın Hatalar

• == yerine === kullanmak daha güvenlidir (tip kontrolü yapar).
• else if sıralamasını dikkatli yapmak gerekir; sıralama yanlışsa beklenmedik sonuç alabilirsiniz.
• switch içinde break koymayı unutmamak gerekir; aksi takdirde tüm diğer case’ler de çalışır (bu duruma fall-through denir).

Gerçek Hayattan Mini Uygulama

Basit bir kullanıcı girişi simülasyonu yapalım:

let kullaniciAdi = "furkan";
let sifre = "1234";

if (kullaniciAdi == "furkan" && sifre == "1234") {
    console.log("Giriş başarılı.");
} else {
    console.log("Kullanıcı adı veya şifre yanlış.");
}

Bu tür uygulamalarla koşul ifadeleri daha iyi pekişir.

Sonuç

JavaScript’te koşul ifadeleri, programların karar verme mekanizmasıdır. if-else yapısı esnekliğiyle her türlü koşulda kullanılabilirken, switch ifadesi belirli değer karşılaştırmalarında kodun okunabilirliğini artırır. Programlamada koşulları iyi anlamak, daha temiz, anlaşılır ve hatasız kod yazmanın temelidir.