Python’da operatörler, değerler üzerinde işlem yapmak için kullanılır. Operatörler, değişkenler ve sabitler arasında çeşitli işlemleri gerçekleştiren sembollerdir. Bu yazıda, Python’da kullanılan tüm operatörleri ve kullanım örneklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. Operatör Türleri
Python’da operatörler şu kategorilere ayrılır:
- Aritmetik Operatörler
- Karşılaştırma (İlişkisel) Operatörler
- Atama Operatörleri
- Mantıksal Operatörler
- Bit Düzeyi (Bitwise) Operatörler
- Üyelik Operatörleri
- Kimlik Operatörleri
2. Aritmetik Operatörler
Bu operatörler matematiksel işlemler yapmak için kullanılır.
| Operatör | İşlem | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
+ | Toplama | 5 + 3 | 8 |
- | Çıkarma | 5 - 3 | 2 |
* | Çarpma | 5 * 3 | 15 |
/ | Bölme | 5 / 2 | 2.5 |
% | Mod (Kalan) | 5 % 2 | 1 |
** | Üs Alma | 2 ** 3 | 8 |
// | Tam Bölme | 5 // 2 | 2 |
Örnek:
a = 10
b = 3
print(a + b) # Çıktı: 13
print(a % b) # Çıktı: 1
print(a ** b) # Çıktı: 1000
3. Karşılaştırma (İlişkisel) Operatörler
Karşılaştırma operatörleri, iki değeri karşılaştırır ve sonucu True veya False olarak döndürür.
| Operatör | İşlem | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
== | Eşit mi? | 5 == 5 | True |
!= | Eşit değil mi? | 5 != 3 | True |
> | Büyük mü? | 5 > 3 | True |
< | Küçük mü? | 5 < 3 | False |
>= | Büyük veya eşit mi? | 5 >= 5 | True |
<= | Küçük veya eşit mi? | 3 <= 5 | True |
Örnek:
x = 10
y = 15
print(x > y) # Çıktı: False
print(x <= y) # Çıktı: True
4. Atama Operatörleri
Bir değişkene değer atamak veya mevcut değerini güncellemek için kullanılır.
| Operatör | İşlem | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
= | Atama | x = 5 | x = 5 |
+= | Toplayarak atama | x += 3 | x = 8 |
-= | Çıkararak atama | x -= 2 | x = 6 |
*= | Çarparak atama | x *= 2 | x = 12 |
/= | Bölerek atama | x /= 3 | x = 4 |
%= | Kalanı atama | x %= 3 | x = 1 |
**= | Üs alarak atama | x **= 2 | x = 4 |
//= | Tam bölerek atama | x //= 2 | x = 2 |
Örnek:
x = 10
x += 5 # x = x + 5
print(x) # Çıktı: 15
5. Mantıksal Operatörler
Mantıksal operatörler, birden fazla koşulu birleştirmek veya karşılaştırmak için kullanılır.
| Operatör | İşlem | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
and | Ve (Tüm koşullar True) | (5 > 3 and 4 > 2) | True |
or | Veya (Biri True yeter) | (5 > 3 or 2 > 4) | True |
not | Değil | not(5 > 3) | False |
Örnek:
x = 10
y = 5
print(x > 5 and y < 10) # Çıktı: True
print(x < 5 or y < 10) # Çıktı: True
print(not(x == 10)) # Çıktı: False
6. Bit Düzeyi (Bitwise) Operatörler
Bu operatörler, ikilik sistemde bit seviyesinde işlem yapar.
| Operatör | İşlem | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
& | Ve | 5 & 3 | 1 |
| ` | ` | Veya | `5 |
^ | Özel Veya (XOR) | 5 ^ 3 | 6 |
~ | Tersleme (NOT) | ~5 | -6 |
<< | Sola Kaydırma | 5 << 1 | 10 |
>> | Sağa Kaydırma | 5 >> 1 | 2 |
Örnek:
a = 5 # 0101
b = 3 # 0011
print(a & b) # Çıktı: 1
print(a | b) # Çıktı: 7
7. Üyelik Operatörleri
Bir elemanın, bir koleksiyonun üyesi olup olmadığını kontrol eder.
| Operatör | İşlem | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
in | Eleman içeriyor mu? | 'a' in 'abc' | True |
not in | Eleman içermiyor mu? | 'x' not in 'abc' | True |
Örnek:
liste = [1, 2, 3]
print(2 in liste) # Çıktı: True
print(4 not in liste) # Çıktı: True
8. Kimlik Operatörleri
İki değişkenin aynı nesneyi işaret edip etmediğini kontrol eder.
| Operatör | İşlem | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
is | Aynı nesne mi? | x is y | True |
is not | Aynı nesne değil mi? | x is not y | False |
Örnek:
x = [1, 2, 3]
y = x
z = [1, 2, 3]
print(x is y) # Çıktı: True
print(x is z) # Çıktı: False
print(x is not z) # Çıktı: True
Sonuç
Python’daki operatörler, çeşitli işlemleri kolaylıkla gerçekleştirmemizi sağlar. Kod yazarken operatörlerin doğru kullanımı, hem performansı artırır hem de kodun daha okunabilir olmasını sağlar. Bu rehberi öğrenerek Python’da etkili ve doğru işlemler gerçekleştirebilirsiniz.